Wszawica (Pediculosis) to jedna z najpowszechniej występujących chorób pasożytniczych człowieka. Wywołują ją wszy, najczęściej wesz głowowa, która bytuje na owłosionej skórze głowy, składając jaja (gnidy) i błyskawicznie prowadząc do infestacji, czyli zasiedlenia przez pasożyty zewnętrzne. Wszawica jest chorobą wstydliwą (niesłusznie), wokół której narosło mnóstwo mitów i półprawd. Warto zatem wiedzieć, z czym właściwie mamy do czynienia. Wszystko o wszawicy, o co być może wstydzisz się zapytać lekarza rodzinnego, a co pozwoli Ci rozpoznać, leczyć i zapobiegać tej chorobie, znajdziesz w naszym artykule.

Czym są wszy?

Wszy to niewielkie owady pasożytnicze bytujące na człowieku. Nie mają skrzydeł, nie potrafią latać ani skakać. Dorosła wesz głowowa (najczęściej występująca) mierzy między 2 a 3 mm długości, czyli jest wielkości ziarnka sezamu. Wszy posiadają czepne kończyny, którymi mocno chwytają się włosa.

Więcej o tym, jak wygląda wesz, przeczytasz w osobnym artykule.

Rodzaje wszy

Wszawica to choroba pasożytnicza, którą może wywołać jeden z trzech rodzajów owadów:

1. Wesz głowowa – bytuje na owłosionej skórze głowy.
2. Wesz odzieżowa – bytuje w szwach ubrań, przenosi się na człowieka wyłącznie w celu żerowania.
3. Wesz łonowa – najmniejszy rodzaj wszy, bytuje w okolicach intymnych ludzkiego ciała.

Jak rozwija się wesz?

Cykl życia wszy głowowej trwa około 40 dni. W tym czasie samica składa około 330 jaj, czyli gnid, z których po około 7 dniach rozwijają się nimfy, a następnie dorosłe osobniki, co prowadzi do masowej infestacji.

Jak można się zarazić wszawicą?

Najczęstszą drogą zarażenia jest bezpośredni kontakt „głowa do głowy” z nosicielem wszawicy. Zdarzają się również przypadki pośredniego przeniesienia pasożytów na nowego żywiciela poprzez powierzchnie, na których czasowo bytują: czapki, szaliki, ręczniki, tapicerkę, szczotki, grzebienie, spinki do włosów etc.

Dlaczego na wszawicę chorują głównie dzieci?

Wynika to z prostego faktu: dzieci mają tendencję do zachowania, które wyjątkowo sprzyja przenoszeniu się wszy. Przytulają się, bawią blisko siebie, często dotykają głowami, pożyczają sobie czapki i grzebienie, wymieniają się zabawkami, kulają po podłodze etc. Wystarczy, że jedno dziecko np. w grupie przedszkolnej ma wszawicę, a choroba może się momentalnie rozprzestrzenić wśród innych dzieci.

Przeczytaj nasz artykuł i poznaj 9 złotych zasad zapobiegania wszawicy.

Czy wszawica ma związek z niskim poziomem higieny?

Absolutnie nie! Wszawicą może się zarazić każdy, niezależnie od indywidualnego poziomu higieny, również dzieci z tzw. dobrych i zamożnych domów.

Jakie są objawy wszawicy?

To, z czym kojarzymy wszawicę, czyli silny świąd skóry głowy, zwłaszcza za uszami i na karku, nie pojawia się od razu po zarażeniu. Ten objaw najczęściej występuje po około 7-10 dniach od infestacji. Wcześniej można zauważyć, że dziecko jest nieswoje, ma drobne zaczerwienia na skórze, gorzej śpi, a w rzadszych przypadkach ma powiększone węzły chłonne szyi.

O objawach wszawicy czytaj też w osobnym artykule na naszej stronie.

Jak rozpoznać wszawicę u dziecka?

Rozpoznanie wszawicy jest stosunkowo łatwe. Przeczesz włosy pociechy gęstym grzebieniem i sprawdź, czy na podłożoną kartkę lub chusteczkę nie opadają maleńkie owady lub perłowe kuleczki. Te drugie to gnidy, czyli jaja wszy. Można je odróżnić od łupieżu po tym, że nie opadają samoistnie – trzeba je usunąć mechanicznie.

Dokładną instrukcję tego, jak sprawdzić, czy dziecko ma wszy, znajdziesz w osobnym artykule.

Jak leczyć wszawicę?

Leczenie wszawicy jest łatwe, szybkie i bezbolesne. Wystarczy sięgnąć po odpowiedni preparat na wszy, taki jak Pipi Nitolic. Kupisz go bez recepty w aptece lub w sieci. Pipi Nitolic działa już po pierwszym użyciu, nie wymagając ponownej aplikacji. Spryskaj nim włosy dziecka, odczekaj około pół godziny, a następnie wyczesz martwe wszy i gnidy dołączonym do opakowania grzebieniem.

Pamiętaj:

Leczeniem wszawicy trzeba objąć wszystkich domowników, u których występują objawy choroby. Po skończonym leczeniu przeprowadź generalne porządki w domu, z odkurzaniem i myciem podłóg, tapicerowanych mebli, wyparzeniem lub wymrożeniem przedmiotów osobistych dziecka oraz wypraniem ubrań, pościeli i innych tkanin w temperaturze powyżej 60 stopni Celsjusza lub z dodatkiem środka Nitolic Wash.

Czy trzeba powiadomić przedszkole o wszawicy?

Tak, rodzice powinni poinformować placówkę, do której uczęszcza dziecko, o stwierdzeniu wszawicy. Pozwoli to anonimowo ostrzec pozostałych rodziców i uczulić ich na skontrolowanie głów swoich dzieci.

Czy można zapobiec wszawicy?

Jak najbardziej. Profilaktyka wszawicy to najlepszy sposób na zabezpieczenie się przed tą nieprzyjemną chorobą. Podstawą jest stosowanie preparatów ochronnych, takich jak Pipi Nitolic prevent plus, a uzupełniająco także gumki do włosów Nitolic prevent. Jest to szczególnie ważne w okresie zwiększonego ryzyka wszawicy, czyli gdy np. otrzymujemy informację o stwierdzeniu przypadku tej choroby w środowisku dziecka, podczas wakacji czy wyjazdu na wycieczkę, kolonie, obóz letni etc.

O profilaktyce wszawicy czytaj też w osobnym artykule.

Najczęstsze pytania i odpowiedzi

Czym jest wszawica?

Wszawica to choroba pasożytnicza skóry wywołana przez jeden z trzech podstawowych rodzajów wszy: głowową (najczęstsza), odzieżową lub łonową.

Kto choruje na wszawicę?

Wszawicą może się zarazić każdy. Najczęściej nosicielami choroby są dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym, wśród których choroba najłatwiej się szerzy (z uwagi na bliski kontakt między dziećmi).

Jak przenoszą się wszy?

Wszy przenoszą się zarówno poprzez bezpośredni kontakt „głowa do głowy”, jak i za pośrednictwem różnych powierzchni, na których czasowo bytują, na przykład odzieży, ręczników, pościeli, szczotek i innych przyborów do włosów.

Jak wygląda wesz głowowa?

Dorosła wesz ma około 2-3 mm długości, spłaszczone, podłużne ciało i brunatne zabarwienie. Wszy nie posiadają skrzydeł, nie potrafią też latać.

Jak rozpoznać gnidy?

Gnidy to jaja wszy, które przypominają perłowe kuleczki. Szukaj ich tuż przy skórze głowy – są mocno przytwierdzone do podstawy włosa przy pomocy tzw. cementu. W przeciwieństwie do łupieżu nie odpadają samoistnie, wymagają mechanicznego usunięcia.

Jak szybko wyleczyć wszawicę?

Najlepiej idź do apteki i poproś o spray na wszy i gnidy. Wybierz produkt, który działa kontaktowo, nie zawiera środków owadobójczych i eliminuje 100% pasożytów już po pierwszej aplikacji.

Jak zapobiegać wszawicy?

Wiedząc o przypadku wszawicy w środowisku dziecka, jak i po zakończeniu leczenia, warto sięgnąć po preparat ochronny. Spryskuje się nim włosy i ubranie, co znacząco minimalizuje ryzyko kontaktu z pasożytami. Wspomagająco dobrze sprawdzają się także gumki do włosów przeciw wszom.