Wszy to pasożyty towarzyszące człowiekowi od początków ludzkości. Spośród kilku rodzajów wszy, największe obawy – z uwagi na częstość występowania – budzi wesz głowowa, bytująca na owłosionej skórze głowy. Wesz (niepoprawnie określana jak wsza) wywołuje bardzo nieprzyjemną chorobę pasożytniczą, czyli wszawicę. Aby lepiej zrozumieć, z czym właściwie mamy do czynienia, dobrze jest wiedzieć, jak powstają wszy. To już wyjaśniamy w naszym artykule. Przeczytaj go i dowiedz się, jak przebiega rozwój wszy.

Czym są wszy? Czym się żywią?

Wszy to pasożyty zaliczane do podgromady owadów uskrzydlonych, które bytują na ssakach, w tym na ludziach, żywiąc się ich krwią. U nosicieli wywołują chorobę pasożytniczą nazywaną wszawicą. Można wyróżnić kilka rodzajów wszy stanowiących zagrożenie dla człowieka, w tym wesz głowową, wesz łonową oraz wesz odzieżową.

Zdecydowanie najczęściej mamy do czynienia z wszą głowową, którą można „złapać” w wielu codziennych sytuacjach, początkowo zupełnie nie zdając sobie z tego sprawy. Dawniej wszawicę przypisywano wyłącznie środowiskom patologicznym i osobom niedbającym o higienę. Obecnie wiemy, że takie czynniki, jak poziom zamożności czy dostęp do środków czystości nie mają bezpośredniego wpływu na ryzyko zarażenia się wszawicą.

Wszy są trudno dostrzegalne we włosach, zwłaszcza gołym okiem. Podkreślmy, że choć należą do gromady owadów uskrzydlonych, to nie posiadają skrzydeł typowych dla innych owadów, poruszając się wyłącznie przy pomocy trzech par czepnych odnóg, którymi chwytają się ludzkiego włosa.

Charakterystycznym elementem budowy wszy głowowej jest aparat gębowy typu kłująco-ssącego, który umożliwia pasożytowi wysysanie krwi spod skóry żywiciela. Dorosłe osobniki osiągają długość około 4 mm, natomiast larwy między 2 a 3 mm. To najlepiej obrazuje, jak duża jest wesz.

Najważniejsze fakty na temat wszy głowowej, które warto zapamiętać, to:

• Bytują na owłosionej skórze głowy;
• Mają owalny, wydłużony kształt;
• Posiadają aparat gębowy typu kłująco-ssącego;
• Żywią się krwią nosiciela;
• Nie latają (nie, wszy nie mają skrzydeł).

Czym są gnidy?

Gnidy to kolejny ważny termin, który wymaga omówienia w kontekście rozwoju wszy. Gnidy to nic innego jak jaja wszy. Mają biało-perłową barwę i długość około 8 mm. Pojawienie się gnid na głowie to zwykle pierwszy objaw wszawicy, poprzedzający silny świąd skóry głowy (ten objaw zwykle obserwuje się po około 10-14 dniach od zarażenia).

Jaja wszy są mocno przytwierdzone do nasady włosa przy pomocy specjalnego spoiwa przypominającego cement. Co ważne, gnidy zachowują zdolność do zarażania nawet przez 2 tygodnie, dlatego w przypadku ich wykrycia należy od razu rozpocząć leczenie wszawicy, aby nie dopuścić do rozwoju choroby i związanych z tym nieprzyjemnych konsekwencji.

Jak usunąć gnidy? Odpowiedź znajdziesz w osobnym artykule.

Cykl życia wszy. Ile jaj składa wesz?

Rozwój wszy następuje w błyskawicznym – z ludzkiej perspektywy – tempie. Samica wszy głowowej żyje około 40 dni i w tym czasie może złożyć maksymalnie do około 300-330 jaj (około 8 dziennie).

Po ilu dniach wylęgają się wszy? Rozwój zarodkowy traw około 7 dni i po tym czasie ukształtowana już larwa opuszcza osłonki jajowe przez otwarte wieczko. Stanowi to odpowiedź na często pojawiające się pytanie, czy z gnidy powstaje wesz.

Młodociane formy wszy budową przypominają już dorosłe osobniki. Co ważne, od razu zaczynają odżywiać się krwią nosiciela, a po około 2 tygodniach same są gotowe do rozrodu. Dlatego wszawica rozwija się bardzo szybko i jej zbagatelizowanie na samym początku może spowodować wystąpienie bardzo nieprzyjemnych objawów w postaci nieznośnego swędzenia, powstawania ran na skórze głowy czy złego samopoczucia.

Ważną informacją jest to, że zarówno dorosłe osobniki, jak i larwy wszy, mogą przeżyć poza żywicielem nawet do 2 dni. Dlatego do zarażenia wszawicą często dochodzi w wyniku nie bezpośredniego kontaktu z nosicielem, ale poprzez kontakt z jakąś powierzchnią, na której czasowo bytują pasożyty – na przykład dywanem, tapicerowanym oparciem w autobusie, czyjąś czapką, ręcznikiem etc.

Wszawica to problem, który może dotknąć także Ciebie i Twoje dziecko

O wszawicy nie mówi się zbyt wiele, ponieważ ta choroba wciąż jest uznawana za powód do wstydu. Zupełnie niesłusznie. Wszawicę przynoszą do domu przede wszystkim dzieci uczęszczające do żłobków, przedszkoli i pierwszych klas szkoły podstawowej.

Właśnie dlatego rodzice powinni zachować czujność, zwłaszcza w okresie podwyższonego ryzyka wszawicy, czyli od września do czerwca. Najlepszym sposobem na zminimalizowanie prawdopodobieństwa „złapania wszy” przez dziecko jest stosowanie profilaktyki w postaci specjalistycznego preparatu Pipi Nitolic prevent plus.

Preparat w sprayu rozpyla się bezpośrednio na włosy. Tworzy on nieprzyjazne środowisko dla wszy, uniemożliwiając im zagnieżdżenie się na głowie potencjalnego nosiciela. Pipi Nitolic prevent plus jest w pełni bezpieczny dla ludzi i środowiska. To świetny wybór również na kolonie, obóz czy inne wyjazdy zorganizowane, w których bierze udział Twoje dziecko.

Jeśli na prewencję jest już za późno i pociecha ma wszawicę, to należy od razu rozpocząć leczenie, sięgając po skuteczny środek na wszy. Szczególnie dobrze ocenianym produktem jest Pipi Nitolic spray, który eliminuje do 100% pasożytów już po pierwszej aplikacji, bez potrzeby jej ponawiania.

Oba preparaty są również dostępne w ekonomicznym, rodzinnym zestawie Pipi Nitolic leczenie i ochrona.

Najczęstsze pytania i odpowiedzi

Tradycyjnie już zapraszamy na krótkie podsumowanie artykułu w formie odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania o to, jak powstają wszy.

Jak powstają wszy ludzkie?

Samica wszy, po zasiedleniu głowy nowego nosiciela, składa jaja, czyli gnidy. Tak rozpoczyna się cykl rozwoju wszy. Po około 6-7 dniach z gnidy powstaje nimfa, która następnie przekształca się w dorosłego osobnika.

Ile jaj składa wesz?

Samica wszy głowowej w ciągu 40 dni życia może złożyć do około 330 jaj.

Wielkość wszy

Dorosłe wszy mierzą około 4 mm.

Gnida wszy ludzkiej – co to takiego?

Gnida to jajeczko wszy, czyli pierwsza faza rozwojowa pasożyta. Gnidy mają perłowe zabarwienie i są mocno przytwierdzone do podstawy włosa przy samej skórze przy pomocy tzw. kleju – dzięki temu nie opadają podczas poruszania głową i wymagają mechanicznego usunięcia.

Budowa wszy

Wszy nie mają skrzydeł, posiadają natomiast trzy pary czepnych odnóg, którymi chwytają się włosa. Wesz posiada również aparat gębowy typu kłująco-ssącego, którym wpija się w skórę i żywi ludzką krwią.

Jak długo rozwija się wszawica?

Od momentu złożenia jaj do wystąpienia objawów wszawicy, przede wszystkim silnego świądu skóry głowy, zwykle mija około 10-14 dni.

Jak powstaje wszawica?

Wszawicą można się zarazić poprzez bezpośredni kontakt „głowa do głowy” z nosicielem lub pośrednio poprzez przedmioty, na których bytują pasożyty, jak czapki, szaliki, ręczniki, gumki do włosów, szczotki, grzebienie etc.